เอลนีโญ-ลานีญา คำที่เรามักเจอตามข่าวอยู่บ่อยๆ สำนักอุตุนิยมวิทยาออสเตรเลียรายงานว่า ปรากฏการณ์เอลนีโญที่เริ่มขึ้นในช่วงฤดูร้อนปี 2023 ได้สิ้นสุดลงแล้ว ทว่า ปรากฏการณ์นี้ยังส่งผลต่อการเพิ่มขึ้นของอุณหภูมิโลกสู่ระดับสูงสุดเป็นประวัติการณ์ในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมา ซ้ำเติมภาวะโลกร้อนระยะยาวที่เกิดจากน้ำมือของมนุษย์ เอลนีโญคืออะไร ? เอลนีโญเป็นส่วนหนึ่งของปรากฏการณ์สภาพภูมิอากาศตามธรรมชาติที่เรียกรวมกันว่า “ความผันแปรของระบบอากาศในซีกโลกใต้เอลนีโญ” (El Niño Southern Oscillation: ENSO) โดยปรากฏการณ์นี้มีสองสถานะตรงกันข้าม ประกอบด้วย เอลนีโญและลานีญา ทั้งสองสถานะส่งผลกระทบต่อสภาพอากาศทั่วโลกอย่างมีนัยสำคัญ การเกิดเอลนีโญ่สามารถระบุได้จากการวัดค่าต่าง ๆ ดังนี้: อุณหภูมิผิวน้ำทะเลในมหาสมุทรแปซิฟิกตะวันออกในเขตร้อนสูงกว่าปกติ ความดันบรรยากาศสูงกว่าระดับปกติที่เมืองดาร์วิน ประเทศออสเตรเลีย (แปซิฟิกตะวันตก) ความดันบรรยากาศต่ำกว่าปกติที่ตาฮิติ หมู่เกาะเฟรนช์โปลินีเซีย ดินแดนโพ้นทะเลของฝรั่งเศส (แปซิฟิกตอนกลาง) ในสภาวะ “ปกติ” น้ำที่ผิวทะเลในมหาสมุทรแปซิฟิกจะเย็นกว่าทางตะวันออกและอุ่นกว่าทางตะวันตก “ลมสินค้า” (trade winds) มักจะพัดจากตะวันออกไปตะวันตก และความร้อนจากดวงอาทิตย์จะค่อย ๆ ทำให้น้ำอุ่นขึ้นขณะที่มันเคลื่อนไปในทิศทางนี้ แต่ในช่วงที่เกิดปรากฏการณ์เอลนีโญ ลมเหล่านี้จะอ่อนกำลังลงหรือพัดกลับทิศ ส่งผลให้น้ำผิวทะเลอุ่นไหลไปทางตะวันออกแทน ส่วนในช่วงที่เกิดปรากฏการณ์ลานีญา ลมตะวันออกไปตะวันตกตามปกตินี้จะแรงขึ้น ผลักให้กระแสน้ำอุ่นให้ไปทางตะวันตกมากขึ้น กระบวนการนี้ทำให้น้ำเย็นจากด้านล่างของมหาสมุทรดันตัวขึ้นมาด้านบน ส่งผลให้ อุณหภูมิผิวน้ำทะเลบริเวณแปซิฟิกตะวันออกเย็นกว่าปกติ ชาวประมงชาวเปรูเป็นกลุ่มแรกที่สังเกตปรากฏการณ์นี้ในช่วงศตวรรษที่ 1600 พวกเขาสังเกตเห็นว่า […]
อะไรคือชนวนเหตุให้ อิสราเอลกับอิหร่านถึงโจมตีกัน
สงครามที่ไม่มีวันสิ้นสุดระหว่าง อิสราเอลกับอิหร่าน ตามที่เจ้าหน้าที่สหรัฐอเมริกาบอกกับสำนักข่าวซีบีเอสซึ่งเป็นพันธมิตรกับบีบีซีว่า อิสราเอลได้ยิงขีปนาวุธใส่อิหร่าน ซึ่งการโจมตีครั้งนี้ถูกมองว่า เป็นการตอบโต้อิหร่านที่ยิงขีปนาวุธและโดรนเข้ามาโจมตีในดินแดนของอิสราเอล นี่ถือเป็นการโจมตีอิสราเอลโดยตรงครั้งแรกของอิหร่าน เพื่อตอบโต้อิสราเอลที่โจมตีสถานกงสุลของอิหร่านในกรุงดามัสกัส เมืองหลวงของซีเรีย ซึ่งส่งผลให้ผู้บังคับบัญชาทางทหารระดับสูงของอิหร่านเสียชีวิต ทำไมอิสราเอลและอิหร่านเป็นศัตรูกัน ในอดีต อิสราเอลและอิหร่านได้เข้าสู่สงครามแบบเงาเป็นเวลาหลายปีแล้ว โดยยิงโจมตีเพื่อทำลายทรัพย์สินของกันและกัน แต่ไม่มีผู้ใดยอมรับความรับผิดชอบ การโจมตีดังกล่าวดูเหมือนจะเพิ่มจำนวนครั้งมากขึ้นท่ามกลางสงครามที่กำลังดำเนินอยู่ในฉนวนกาซา ซึ่งจุดชนวนขึ้นจากการโจมตีของกลุ่มฮามาสเข้าไปในเขตของอิสราเอลในเดือน ต.ค. ที่ผ่านมา ทั้งสองประเทศเคยเป็นพันธมิตรกันจนถึงการปฏิวัติอิสลามในปี 1979 ในอิหร่าน ทำให้เกิดระบอบที่มีแนวคิดสำคัญ หนึ่งในนั้นคือการต่อต้านการมีอยู่ของอิสราเอล หลังจากนั้นเป็นต้นมา อิหร่านจึงไม่ยอมรับสิทธิในการมีอยู่ของอิสราเอล และยังมีเป้าหมายในการกำจัดอิสราเอลด้วย ผู้นำสูงสุดของประเทศอย่าง อยาตอลเลาะห์ อาลี คาเมเนอี ก่อนหน้านี้เรียกอิสราเอลว่า “เนื้อมะเร็งร้าย” ที่ “จะต้องถูกขุดรากถอนโคนและทำลายลงให้สิ้นซากอย่างไม่ต้องสงสัยใด ๆ” ด้านอิสราเอลเชื่อว่า อิหร่านเป็นภัยคุกคามของประเทศ ซึ่งชี้ชัดด้วยหลักฐานหลายอย่าง เช่นวาทกรรมของรัฐบาลอิหร่าน การสะสมกองกำลังตัวแทนในหลายพื้นที่ รวมถึงกลุ่มฮิซบอลเลาะห์ นักรบผู้นับถือศาสนาอิสลามนิกายชีอะห์ในเลบานอน ซึ่งมีเป้าหมายเป็นการทำลายอิสราเอล และการสนับสนุนเงินทุนและอาวุธให้กับกลุ่มปาเลสไตน์ รวมถึงกลุ่มฮามาส นอกจากนี้ อิสราเอลยังกล่าวหาอิหร่านว่า พยายามพัฒนาอาวุธทางนิวเคลียร์อย่างลับ ๆ แม้ว่าอิหร่านจะปฏิเสธว่าไม่มีเป้าหมายที่จะสร้างระเบิดนิวเคลียร์ เหตุใดอิสราเอลโจมตีสถานกงสุลอิหร่านในซีเรีย การโจมตีทางอากาศในวันที่ 1 เม.ย. […]